یکسره کار کردن کولر گازی یکی از مشکلات رایج در سیستم های سرمایشی است که نه تنها مصرف برق را افزایش می دهد، بلکه نشان دهنده ایراد در قطعات داخلی یا تنظیمات دستگاه می باشد. این وضعیت به دلایلی مانند خرابی سنسور دما، کثیفی فیلتر ها، کمبود گاز مبرد یا اختلال در برد الکترونیکی رخ می دهد و در صورت ادامه دار شدن، فشار زیادی به کمپرسور وارد کرده و عمر مفید کولر را کاهش می دهد. در ادامه این مقاله به بررسی دلایل اصلی و راهکارهای خاموش نشدن کولر گازی پرداخته ایم، پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
اگر کولر گازی یکسره کار کند چه می‌شود؟
اگر کولر گازی به صورت مداوم و بدون وقفه کار کند، تنها هزینه های برق افزایش نمی یابد، بلکه سلامت کلی دستگاه نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. ادامه دار شدن این مشکل پیامد های متعددی به همراه دارد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می‌کنیم:
افزایش مصرف برق و هزینه های انرژی
یکسره کار کردن کولر گازی باعث می شود دستگاه همیشه در حال مصرف انرژی باشد و هیچ فرصتی برای کاهش مصرف وجود نداشته باشد. این موضوع به‌طور مستقیم موجب بالا رفتن مبلغ قبض برق خواهد شد.
استهلاک و خرابی زود هنگام قطعات
وقتی کولر گازی دائم روشن بماند، قطعات اصلی مانند کمپرسور و فن ها فشار زیادی را تحمل می‌کنند. این روند باعث فرسودگی سریع تر اجزا و کاهش عمر مفید دستگاه می شود و احتمال نیاز به تعمیر یا تعویض زودتر از موعد را بالا می برد.
کاهش کیفیت سرمایش محیط
کارکرد مداوم دستگاه نشانه‌ای از مشکل در بخش‌هایی مانند فیلترهای کثیف، کمبود گاز مبرد یا ایراد در ترموستات است. در چنین شرایطی کولر حتی نمی تواند دمای محیط را به سطح دلخواه برساند.
مشکل در تنظیم دما و رطوبت هوا
عملکرد صحیح کولر گازی به خاموش و روشن شدن منظم آن بستگی دارد. وقتی دستگاه یکسره روشن باشد، تعادل دما و رطوبت محیط به‌هم می ریزد و شرایط نامطلوبی در فضای داخلی ایجاد می‌کند.
یخ زدگی در اواپراتور
در بعضی موارد، آف نکردن کولرگازی منجر به یخ زدگی لوله های اواپراتور می شود. این اتفاق علاوه بر کاهش قدرت خنک‌کنندگی، احتمال خرابی جدی دستگاه را نیز افزایش می دهد.
دلایل اصلی یکسره کار کردن کولر گازی و راهکارهای رفع آن
در این بخش مهم ترین دلایل خاموش نشدن کولر گازی و راهکارهای مناسب برای برطرف کردن این مشکل را معرفی کرده ایم. توجه داشته باشید که در صورت نداشتن تجربه و مهارت کافی برای تعمیرات، باید از یک تکنسین متخصص کمک بگیرید تا دستگاه شما بدون آسیب دیدگی و در کوتاه ترین زمان ممکن تعمیر شود. موارد زیر از جمله عواملی هستند که باعث می شوند کولر گازی بی وقفه روشن بماند و خاموش نشود:
کمبود گاز مبرد (نشتی یا شارژ ناقص)
کمبود گاز مبرد به دلیل نشتی در لوله‌ها، اتصالات یا کویل ها و همچنین شارژ اولیه ناقص رخ می دهد. وقتی مقدار گاز مبرد کافی در سیستم وجود نداشته باشد، کولر قادر به تولید سرمایش مناسب نیست و برای جبران این کمبود، به‌صورت مداوم روشن می ماند. این شرایط علاوه بر افزایش مصرف انرژی، فشار زیادی به کمپرسور وارد می‌کند و باعث کاهش عمر مفید دستگاه می شود.
برای رفع این مشکل، کولر باید توسط تکنسین متخصص بررسی شود. فشار کاری سیستم با گیج مانومتر کنترل می شود و در صورت شناسایی کاهش فشار، نشتی با محلول کف صابون یا دستگاه نشت یاب پیدا می شود. سپس قطعه یا لوله معیوب تعمیر یا تعویض شده، سیستم وکیوم می شود و با مقدار دقیق مبرد شارژ می‌گردد. در پایان، عملکرد کلی کولر از نظر فشار و دمای اواپراتور و کندانسور بررسی می شود تا مشکل یکسره کار کردن کولر گازی کاملاً رفع شود.
خرابی ترموستات کولر
ترموستات کولر گازی نقش مهمی در اندازه‌گیری دمای محیط و کنترل عملکرد دستگاه دارد. زمانی که ترموستات به درستی عمل کند، به برد الکترونیکی اطلاع می دهد که کولر باید خاموش یا روشن شود تا دمای محیط متعادل بماند. اما در صورت خرابی، این قطعه دمای واقعی محیط را تشخیص نمی دهد و نتیجه آن، آف نکردن کولرگازی و سرمایش بیش از حد یا ناکافی است.
برای رفع این مشکل، لازم است ترموستات توسط تکنسین متخصص بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شود. با اصلاح یا تعویض ترموستات، عملکرد کولر به حالت عادی بازمی‌گردد و دمای محیط به‌خوبی تنظیم می‌شود، به طوری که دیگر نیازی به کار مداوم دستگاه برای رسیدن به دمای مطلوب نیست.
کثیفی فیلترهای هوا
فیلترهای داخلی پنل کولر گازی وظیفه جذب گرد و غبار و ذرات معلق هوا را دارند و در صورت عدم شستشو، مسیر عبور هوای خنک را مسدود می‌کنند. این مشکل باعث می شود کولر سرمایش لازم را به‌طور کامل تامین نکند و برای جبران، به‌صورت یکسره کار کردن کولر گازی فعالیت می‌کند، که مصرف انرژی را افزایش می دهد و فشار زیادی به دستگاه وارد می‌کند.
برای رفع این مشکل، فیلترها باید به‌صورت منظم تمیز یا در صورت کهنه بودن تعویض شوند. طبق توصیه استاندارد، فیلترها در شرایط عادی هر ماه یک بار و در مناطق پرگردوغبار هر دو هفته یک بار از پنل داخلی خارج شده و با جریان ملایم آب شسته شوند. پس از خشک شدن کامل در سایه، دوباره نصب شوند تا جریان هوای سالم و عملکرد بهینه کولر حفظ شود.
خراب شدن بلور و فن کولر گازی
بلوور فن قطعه‌ای است که به موتور فن کولر متصل شده و مسئول گردش و جابجایی هوا از پنل کولر گازی به محیط است. وقتی فن یا بلوور دچار خرابی شود، هوای خنک به‌درستی منتقل نمی‌شود و کولر برای تأمین سرمای لازم به‌طور مداوم روشن می ماند.
برای رفع این مشکل، تعمیر یا تعویض بلوور و فن نیاز به تخصص دارد و باید این کار توسط تکنسین حرفه ای انجام شود تا عملکرد کولر به حالت عادی بازگردد .
مشکل در سنسور دما (ترمیستور)
در کولر گازی وظیفه اندازه‌گیری دمای محیط و دمای کویل بر عهده ترمیستور یا حسگر دما است.زمانی که این سنسور خراب شود یا جابه جا شود، فرمان صحیح به برد صادر نمی شود و نتیجه آن یکسره کار کردن کولر گازی است، زیرا دستگاه دمای محیط را به درستی تشخیص نمی دهد.
برای رفع مشکل، ابتدا سیم‌کشی و سوکت های ترمیستور به برد بررسی می شوند. سپس مقاومت ترمیستور در دمای محیط با مولتی‌متر اندازه‌گیری و با مقادیر استاندارد مطابقت داده می‌شود. در صورت خارج بودن مقدار مقاومت از محدوده مجاز، ترمیستور تعویض می شود و همچنین محل نصب آن روی کویل یا در محیط کنترل می شود تا از قرارگیری صحیح و عدم جابجایی مطمئن شویم.
اتصال کوتاه ترموستات کنترل دما
یکی از مواردی که باعث یکسره کار کردن کولر گازی می شود، اتصال کوتاه ترموستات کنترل دما است. در این حالت، ترموستات ولتاژ را به‌طور دائمی به کمپرسور منتقل می کند و موجب روشن ماندن مداوم کولر می شود. برای بررسی این موضوع، می‌توان با استفاده از مولتی متر میزان رسانندگی ترموستات را اندازه‌گیری کرد و در صورت مشاهده رسانندگی کامل، ترموستات نیاز به تعویض دارد.
برخی از ترموستات ها مجهز به کنترل هیتر و سه ترمینال هستند و برای آگاهی از دیاگرام سیم‌کشی صحیح، به دفترچه راهنمای کولر گازی مراجعه کنید. همچنین برای رفع این مشکل از خدمات تخصصی کارشناسان نمایندگی تعمیرات کولر گازی استفاده کنید تا تعمیر یا تعویض ترموستات به صورت حرفه‌ای انجام شود.
نامناسب بودن ظرفیت کولر نسبت به متراژ فضا
در صورتی که ظرفیت کولر گازی (BTU/h) کمتر از نیاز واقعی محیط باشد، دستگاه مجبور است برای رسیدن به دمای مطلوب به‌طور پیوسته کار کند. این مشکل در بسیاری از پروژه های خانگی و اداری که ظرفیت سنجی دقیقی انجام نشده، مشاهده می شود و باعث افزایش مصرف انرژی و فشار بیش از حد به کمپرسور می‌گردد.
برای رفع این مشکل، ابتدا باید بار سرمایشی محیط به طور دقیق محاسبه شود. این محاسبه شامل مساحت و ارتفاع سقف، تعداد افراد حاضر در فضا، لوازم برقی تولیدکننده گرما، نوع پنجره‌ها و میزان تابش خورشید است. در صورت کوچک بودن کولر نسبت به نیاز، بهترین راه‌حل نصب یک دستگاه مکمل یا تعویض کولر با ظرفیت بالاتر است تا سیکل های کاری کوتاه تر شده و هم مصرف برق کاهش یابد و هم استهلاک دستگاه کمتر شود.
برد کنترل اصلی
یکی از قطعات حیاتی کولر گازی برد کنترل اصلی است که وظیفه تأمین ولتاژ و فرمان به همه اجزا را بر عهده دارد. در صورتی که این برد دچار خرابی شود، کمپرسور به‌طور مداوم روشن می ماند و موجب یکسره کار کردن کولر گازی می شود.
قبل از تعویض برد، باید سایر قطعات و بخش‌های کولر بررسی شوند تا از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود. در صورت سالم بودن دیگر اجزا، تعویض برد کنترل اصلی بهترین راهکار برای رفع مشکل و بازگرداندن عملکرد صحیح کولر است.
عملکرد نادرست فن داخلی یا فن بیرونی
کندی حرکت، توقف یا صدای غیرعادی فن‌ها جریان هوا در کویل‌های کندانسور و اواپراتور را کاهش می دهد. این موضوع باعث اختلال در تبادل حرارت شده و کولر مجبور می شود برای تأمین سرمایش، به‌صورت مداوم کار کند.
برای رفع مشکل، فن یونیت داخلی (بلوور) و فن یونیت خارجی (پروانه کندانسور) باید از نظر سالم بودن موتور، روان بودن بلبرینگ ها، سلامت پروانه، اتصالات الکتریکی و خازن استارت بررسی شوند. در صورت نیاز، بلبرینگ‌ها روان‌کاری شده و قطعات معیوب مانند موتور یا خازن تعویض می شوند. همچنین توازن پروانه بررسی و در صورت لزوم اصلاح می‌گردد تا لرزش و صداهای اضافی رفع شوند.
نشت هوا یا درز در محیط
در صورتی که درها و پنجره ها به‌خوبی درزگیری نشده یا عایق بندی ناقص باشد، هوای گرم به‌طور مداوم وارد محیط می شود. این مسئله باعث می شود کولر نتواند دمای مطلوب را حفظ کند و به طور پیوسته روشن بماند.
برای رفع این مشکل، باید تمام درها و پنجره ها از نظر بسته بودن کامل و سالم بودن لاستیک های درزگیر بررسی شوند. در صورت وجود درز در قاب پنجره ها یا دیوارهای سبک، می‌توان از چسب درزگیر یا ماستیک سیلیکونی استفاده کرد. همچنین استفاده از پرده های ضخیم در مناطقی که تابش مستقیم آفتاب دارند، به حفظ سرمای محیط کمک کرده و باعث می شود کولر در بازه های کوتاه تری کار کند.
دمای بسیار بالای محیط
زمانی که دمای محیط بیرونی (کندانسور) بسیار بالا باشد، مثلاً بالای ۴۵°C، کولر گازی برای دفع گرما با مشکل مواجه می شود و مدت زمان کارکرد دستگاه طولانی می شود. این شرایط باعث افزایش فشار کاری کمپرسور و یکسره کار کردن کولر گازی می شود.
برای کاهش دمای کاری یونیت بیرونی، می‌توان سایه‌بان یا سقف پیش‌آمده نصب کرد که دمای کندانسور را ۵ تا ۸ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌دهد. همچنین اطمینان از گردش آزاد هوا اطراف کندانسور ضروری است؛ حداقل فاصله ۳۰ سانتی‌متر از دیوار پشت و ۷۰ سانتی‌متر از جلو رعایت شود. در مناطق با دمای بسیار بالا، استفاده از دستگاه هایی با کلاس آب و هوایی T3 توصیه می‌شود تا عملکرد کولر بهینه باقی بماند.
خرابی برد رله کولر گازی
یکی دیگر از عوامل بروز این مشکل خرابی برد رله است. این برد مسئول تأمین ولتاژ برای بخش های مهمی مانند موتور فن و کمپرسور است و در صورت آسیب، ولتاژ به صورت دائمی به کمپرسور ارسال می شود و دستگاه بدون توقف کار می کند.
قبل از تعویض برد رله، باید از سالم بودن سایر قطعات اطمینان حاصل کرد. در صورتی که سایر بخش ها بدون مشکل باشند و کولر همچنان یکسره کار کند، تعویض برد رله لازم است. برای انجام این کار می‌توان از خدمات تخصصی کارشناسان تعمیرات اسپلیت بهره برد تا مشکل به‌صورت حرفه ای برطرف شود.
نصب اشتباه یا غیراصولی دستگاه
نصب غیرحرفه‌ای کولر گازی باعث یکسره کار کردن دستگاه می شود. عواملی مانند لوله‌کشی طولانی یا با شیب غلط، تراز نبودن یونیت ها، انتخاب مکان نامناسب برای کندانسور و خطا در سیم‌کشی باعث می شوند کولر به درستی کار نکند و کمپرسور به‌طور مداوم روشن بماند.
برای رفع این مشکل، کل فرآیند نصب باید توسط تکنسین متخصص بازبینی شود. بررسی شامل تطبیق طول و شیب لوله های مسی با دستورالعمل سازنده، اطمینان از عدم وجود خم های تند یا نشت مبرد، کنترل شیب لوله درین برای تخلیه صحیح آب و بررسی محل نصب کندانسور از نظر تهویه و تراز بودن یونیت ها است. در صورت نیاز، لوله‌کشی و پایه‌های یونیت ها اصلاح یا بازنصب می شوند تا سیکل تبرید استاندارد برقرار شود.
نکات پیشگیری از مشکل روشن بودن دائم کولر گازی
رعایت نکات ساده اما مهم از یکسره کار کردن کولر گازی جلوگیری می کند و طول عمر کمپرسور، مصرف برق و آسایش حرارتی محیط را بهبود می بخشد.
- پیش از نصب کولر، متراژ فضا، تعداد افراد حاضر، میزان تابش آفتاب و وسایل گرمازا را بررسی کنید.
- انتخاب کولری با ظرفیت BTU مناسب (نه کمتر و نه بیشتر از نیاز) باعث می شود دستگاه در سیکل‌های منظم خاموش و روشن شود.
- دمای ترموستات را در محدوده منطقی تنظیم کنید؛ برای فصل گرم ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد مناسب است.
- از تنظیم دمای بسیار پایین (مثلاً ۱۸ درجه) خودداری کنید، زیرا کولر مداوم کار می‌کند تا به آن دما برسد.
- فیلترهای پنل داخلی هر ۳ تا ۴ هفته یکبار شسته و کویل‌ها تمیز شوند.
- سالم بودن فن داخلی (بلوور) و فن خارجی (کندانسور) را بررسی و در صورت نیاز تعمیر کنید.
- سنسور دما را به‌طور دوره ای تست کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.
- درها و پنجره‌ها را کامل درزگیری کنید، از پرده برای کاهش تابش مستقیم خورشید استفاده کنید و پنجره ها را ببندید تا دمای مطلوب سریع‌تر ایجاد شود.
- برد الکترونیکی، رله‌ها و ماژول اینورتر را به‌صورت سالیانه توسط تکنسین متخصص بررسی کنید.
- یونیت بیرونی را در محلی با تهویه مناسب نصب کنید و از قرار گرفتن زیر نور مستقیم آفتاب یا در فضای بسیار گرم خودداری کنید.
- نصب محافظ ولتاژ برای کولر گازی و اطمینان از اتصال صحیح سیم‌کشی برق، خطر یکسره کار کردن کولر گازی دستگاه را کاهش می‌دهد.
